ეს საინტერესოა

 

რატომ მოქმედებს ჰელიუმი ხმის ტემბრზე?

ადამიანების უმეტესობას მიაჩნია, რომ  ჰელიუმით ფილტვის გაჟღენთვისას  ხმა სახალისოდ ჟღერს. მაგრამ პოპულარული რწმენის საწინააღმდეგოდ, ჰაერიდან ჰელიუმის გაზზე გადასვლა სინამდვილეში არ ზრდის მნიშვნელოვნად ხმის სიმაღლეს. ამის ნაცვლად, ეს გავლენას ახდენს ბგერის ბევრად უფრო იდუმალ თვისებაზე  "ტემბრზე".

 

რატომ მოქმედებს ჰელიუმი ხმის ტემბრზე?

 

პირველ რიგში, აი რა ცვლილებები ხდება  ყელში: აკუსტიკის ექსპერტის, ჯონ სმიტის აზრით, ადამიანები წარმოქმნიან ხმას სწრაფად, ლორწოვანი გარსის  ე.წ. ხმის იოგების მეშვეობით. ამ იოგების წინ და უკან მოძრაობა კი  აფერხებს ფილტვებიდან ჰაერის ნაკადის გამოყოფას და ქმნის ხმის "დაბერვებს".

 

თუ  ხმის იოგებში ჰაერი წამში 100 – ჯერ იბრუნებს წინ და უკან, ისინი წარმოქმნიან ჰელიუმის გაზის შესუნთქვისას  100 დარტყმას  წამში (ჰც). იოგების  დამატებითი მოძრაობები, როგორიცაა ერთმანეთთან შეჯახება, წარმოქმნის დამატებით სიხშირეებს, რომლებიც ამ ფუნდამენტალური სიხშირის ჯერადია: ”ჰარმონიკა” 200 ჰც, 300 ჰც, 400 ჰც და ა.შ.

 

ყველა ეს სიხშირე ერთად ვოკალური ტრაქტის გავლით მიდის პირის ღრუსკენ და გამოიყოფა გარესამყაროში. მისი ფორმადან გამომდინარე, ამ ტრაქტს რეზონანსი აქვს ხმის იოგებით წარმოქმნილი გარკვეული ჰარმონიით, რაც ნიშნავს, რომ დროთა განმავლობაში ვიბრირებს მათთან ერთად. ამით ვოკალური ტრაქტი აძლიერებს ამ რეზონანსულ ჰარმონიულ სიხშირეებს, რაც უფრო ხმამაღლს ხდის მათ.

 

ასე რომ, ხმის იოგებით  შექმნილი ჰარმონიკა, რომელიც დაკომპლექტებულია  კონკრეტული ვოკალური ტრაქტის ფორმასთან ერთად, წარმოქმნის რეზონანსული სიხშირეების უნიკალურ ერთობლიობას, რომლებიც ერთად აღებულ ხმას ანიჭებენ  გამორჩეულ ხარისხსა და  ტემბრს.

აქ შემოდის ჰელიუმი. ხმა რეგულარული საჰაერო გზით გადის წამში 1,128 ფუტს  (344 მ/წმ) მაგრამ ის ჰელიუმის გაზის საშუალებით მოძრაობს 3,041 ფუტს წამში (927 მ/წმ). ეს იმიტომ ხდება, რომ აზოტისა და ჟანგბადის მოლეკულები, რომლებიც ჰაერის დიდ ნაწილს შეადგენენ, ბევრად მძიმეა, ვიდრე ჰელიუმის ატომები, ამიტომ ისინი არც ისე სწრაფად მოძრაობენ წინ და უკან.

 

ფიზიკაში ტალღის სიჩქარე უდრის  სიხშირისა და ტალღის სიგრძის ნამრავლს. ასე რომ, თუ ხმოვანი ტალღა უფრო სწრაფად გაივლის ჰელიუმით სავსე ვოკალურ ტრაქტში, ვიდრე ჰაერით სავსე ვოკალურ ტრაქტში, მისმა სიხშირემ ან ტალღის სიგრძემ უნდა მიიღოს ბიძგი ჰელიუმით სავსე ღრუში.

 

რეზონანსული ჰარმონიკის სიხშირეები უნდა გაიზარდოს ჰელიუმით სავსე ღრუში.

ეს კი ნიშნავს, რომ  ხმის ზოგიერთი მაღალი ბგერის კომპონენტები ძლიერდება დაბალი ბგერის კომპონენტებთან შედარებით, მკვეთრად იცვლება  ხმის საერთო ტემბრი. ”დაბალ სიხშირეებზე ნაკლები ენერგიაა, ამიტომ ხმა არის წვრილი და წკრიალა,” - წერს UNSW ფიზიკოსები.

 



მასალა მომზადებულია ანა ჩაბრავას მიერ.

 

სრულად

 

წყარო:live science

 

გამოქვეყნებულია: 21-06-2021